Budynek Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim
 nr rej. 278 z dnia 2 kwietnia 1979[1]
| |
 Gmach Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Słowackiego 5 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1905/1906 |
| Ukończenie budowy |
1908/1909 |
| Pierwszy właściciel |
Sąd gubernialny |
| Kolejni właściciele |
Miejska Rada Narodowa, Urząd Wojewódzki |
| Obecny właściciel |
Sąd Okręgowy i Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim |
Położenie na mapie Piotrkowa Trybunalskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
| 51,40927°N 19,69188°E/51,409270 19,691880 | |
| Strona internetowa | |
Budynek Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim – zabytkowy budynek organu wymiaru sprawiedliwości w Piotrkowie Trybunalskim z początku XX w. położony przy ul. Słowackiego 5.
Mieści się w nim Sala Tradycji Sądownictwa im. Stanisława Pomian-Srzednickiego – Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, w której znajduje się portret cara Mikołaja II, który był inicjatorem i fundatorem budowy gmachu[2].
Lokalizacja
[edytuj | edytuj kod]Budynek położony jest przy jednej z najważniejszych ulic w mieście – ulicy Słowackiego. W jego sąsiedztwie znajduje się Stare Miasto, kościół i klasztor oo. Bernardynów oraz cerkiew prawosławna.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Gmach sądu wybudowany został według różnych opracowań między rokiem 1905 a 1909 według projektu architekta gubernialnego Feliksa Nowickiego[3][1][4].
W okresie I wojny światowej, w 1914 roku w trakcie walk o miasto, w jego wnętrzach był urządzony szpital polowy. Po zakończeniu II wojny światowej w siedzibie sądu najpierw mieściła się Miejska Rada Narodowa, a następnie po utworzeniu w 1975 roku województwa piotrkowskiego, budynek ten był siedzibą Urzędu Wojewódzkiego. Od 1989 roku ponownie pełni funkcję sądu[5]. We wschodnim skrzydle budynku z wejściem od ul. Toruńskiej znajduje się Archiwum Państwowe utworzone w 1919[3].
Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem 278 z 2.04.1979[1]. Znajduje się też w gminnej ewidencji zabytków miasta Piotrkowa Trybunalskiego[6].
-
Budynek w 1917 -
Budynek przed 1936
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Styl architektoniczny budynku określany jest jako eklektyczny, secesyjny lub neoklasycystyczny[7][4][5].
Budynek rozlokowano na planie podkowy[3]. Przed korpusem głównym znajduje się dziedziniec z fontanną[3]. Elewacje ozdobione są pilastrami[3]. Na osi fasady znajduje się ryzalit z balustradą i tympanonem na szczycie[3]. Tympanon zwieńczony jest trzema figurami z centralną postacią Temidy trzymającą wagę[4]. Wejście otoczone jest dwiema kolumnami podtrzymującymi balkon[3][4]. We wszystkich elewacjach okna pierwszego piętra zwieńczone są łukowano i ozdobione motywami roślinnymi[4]. Okna na parterze i drugim piętrze mają kształt prostokątny i są zdobione skromniej[4]. Parter budynku ozdobiony jest boniowaniem[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-02-07].
- ↑ Unikalne miejsce w piotrkowskim sądzie [online], www.epiotrkow.pl [dostęp 2018-09-26] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 28.
- ↑ a b c d e f g Sąd w Piotrkowie Trybunalskim. Regionalny Katalog Zabytków Województwa Łódzkiego.
- ↑ a b Jedyny taki pałac w mieście [online], www.epiotrkow.pl [dostęp 2018-09-18] (pol.).
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 38.
- ↑ Sadowski 2013 ↓, s. 274.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gminny program opieki nad zabytkami gminy miasta Piotrków Trybunalski na lata 2015–2018, Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego, 2014.
- Łukasz M. Sadowski. Piotrków Trybunalski : miasto królewskie i miasto gubernialne. „Sztuka Europy Wschodniej”. 1, s. 269-277, 2013.